'Ik krijg steeds vaker 's avonds laat e-mails van collega's. De grenzen tussen werk en privé vervagen mede door het vele thuiswerken. Voor mij geen probleem; ik werk 24 uur per dag, zeg ik wel eens. Maar niet iedereen kan hier even goed mee omgaan. Wat voor de een 'gewoon een late e-mail' is, ervaart de ander als toegenomen werkdruk. Bespreek dat gewoon met elkaar. Hoe je er ook tegenaan kijkt, werkdruk is in ons vak alom aanwezig. Ik zie dat begrip werkdruk als een veelkoppig monster dat we serieus bespreekbaar moeten maken.

Het veelkoppig monster profileert zich binnen de universitaire wereld op verschillende vlakken. De één komt niet toe aan onderzoek, de ander verliest zich in onderwijsverplichtingen. Onderwijs geven en onderzoek doen vinden de meesten van ons het leukst om te doen. Maar de werkzaamheden eromheen worden als bureaucratisch ervaren. Dingen die je niet leuk vindt aan je werk, maar er toch bij horen worden dan als werkdruk gepercipieerd. Neem de cijferadministratie of de meerdere evaluaties die we hebben. Dit maakt het letterlijk en figuurlijk druk. Je kan het ook vertalen als minder werkplezier. Werkgeluk wordt dan overgenomen door werkdruk.

Werkdruk is aan de ene kant goed en feitelijk meetbaar. Bij ISGA bijvoorbeeld. Daar zijn te weinig docenten. Het is een groeiende opleiding, maar het geld daarvoor krijgen we pas over twee jaar, zo werkt het nu eenmaal. Dus het is te druk, dat is aantoonbaar, nog afgezien dat er wellicht te weinig budget naar het Hoger Onderwijs gaat. Andere afdelingen klagen ook dat ze het te druk hebben, maar daar is het minder meetbaar of aantoonbaar. Dat zijn dan moeilijkere gesprekken. Die discussie wordt ook heel erg vertroebeld door hoe mensen het zelf waarnemen. In deze coronatijd zie je ook dat de één veel meer werkdruk ervaart dan de ander. Maar ik vraag me dan af: is het de toegenomen werkdruk of zijn het je familieomstandigheden die zijn veranderd? Ook dat is gevoelde werkdruk.

Ik vind dat je niet te pas en te onpas met het woord werkdruk als argument aan moet komen. Dat verliest op die manier aan kracht, wordt sleets. Het lijkt er soms zelfs op dat docenten zich de term werkdruk toe-eigenen. Daar moeten we mee oppassen. We werken met z'n allen hard, ook de collega’s van de ondersteuning. Maak werkdruk bespreekbaar en kom met inhoudelijke argumenten. Durf werkwijzes ter discussie te stellen en aan te passen. Leg uit - aan je team of aan je leidinggevende - hoe jij het beste onder de nieuwe omstandigheden gedijt. Ik denk dat we nog langere tijd onder deze omstandigheden werken, waarin privé en werk steeds meer in elkaar overlopen. Probeer een nieuw evenwicht te zoeken, Als je nu om 8.00 uur begint, durf er dan ook om 16.00 uur mee op te houden. Bij nieuwe ritmes vinden hoort ook een nieuw einde vinden. Bestuurders moeten het ook serieus nemen. Als je vraagt aan iemand iets extra's te doen, moet je gelijktijdig vragen wat eraf kan.

Werkwijzes veranderen zorgt altijd voor discussies en schuring. Het gaat ten koste van de kwaliteit van het onderwijs of ten koste van de service aan studenten. Denk aan het schrappen van de tweede lezing bij de scripties. Dat scheelt veel tijd, maar gaat ook ten koste van de kwaliteit. Het recht voor studenten om tentamens in te zien. Dat scheelt docenten tijd, maar je ontneemt studenten de kans om te kijken of het werk wel goed beoordeeld is. Daar zit spanning op. Toch ben ik van mening dat we werkdrukverlagende maatregelen moeten nemen. We doen dat met kleine stappen, maar ook die helpen. Kijk naar het initiatief bij Civiel recht. Daar hebben ze ex-docenten aangeschreven om tijdelijk te helpen met de scriptiebegeleiding. Carel Stolker, die straks met pensioen gaat, heeft zich als eerste aangemeld. Niet zonder discussie overigens. Laten wij ook zo creatief zijn.'

Lees ook: Notitie Vermindering Werkdruk voor docenten FGGA tijdens Covid